Mededingingsautoriteit EU in de clinch met Big Tech

Er lijkt momenteel geen week voorbij te gaan zonder dat een Europese mededingingsautoriteit een poging doet een van de Silicon Valleys monopolies op te breken. Dit keer is het Microsoft die volgens de EU over de schreef lijkt te gaan. Teams aanbieden als onderdeel van Office 365 staat mogelijk eerlijk wedijveren in de weg.

Klacht van Salesforce aanleiding voor onderzoek.

Het balletje kwam aan het rollen toen Salesforce, eigenaar van Teams concurrent Slack, in 2020 een klacht indiende bij de EU. Deze klacht leidde tot een onderzoek dat momenteel nog loopt. De klacht stelt dat door een product als Teams aan te bieden binnen het Office pakket Teams een dergelijk voordeel krijgt dat concurreren onmogelijk wordt gemaakt. Doordat Teams integreert met applicaties zoals Word en Outlook, vormt Microsoft effectief gezien een blokkade voor klanten die op zoek zijn naar een alternatief. Office werkt namelijk bij lange na niet zo goed samen met apps van derden.

“Dergelijke praktijken vormen mogelijk anti-competitieve pogingen om software te bundelen ter voorkoming dat leveranciers van andere communicatie- en samenwerkingstools kunnen concurreren.” Aldus de Europese Commissie in een statement. Microsoft heeft aangegeven mee te werken aan het onderzoek. Dat zal ongetwijfeld veranderen op het moment dat de Commissie besluit dat Microsoft in overtreding is.

Desalniettemin kwam Microsoft met een reactie waarin het aangaf de eigen verantwoordelijkheden erg serieus te nemen: “We respecteren het werk van de Europese Commissie aangaande deze zaak en nemen onze eigen verantwoordelijkheden erg serieus. We zullen verder samenwerken met de Commissie en we blijven toegewijd op zoek naar oplossingen die de zorgen tegemoet zullen komen.”

Onderzoek nog in een te vroeg stadium voor concreet handelen

Het zal de Commissie niet ontevreden stemmen dat Microsoft, in ieder geval voorlopig, bereid is om een handreiking te doen. Maar Arianna Podesta, een woordvoerder van de Commissie, gaf al snel aan dat het nog te vroeg is om over concrete acties vanuit Microsoft te spreken. Allereerst moet de commissie vast stellen of er inderdaad een overtreding van het mededingingsrecht heeft plaatsgenomen. 

Het zal niet de eerste keer zijn dat Microsoft in overtreding bleek. De laatste keer betrof het de internetbrowser op Microsoft computers. Voorheen kreeg een Microsoft gebruiker automatisch de eigen internetbrowser gepresenteerd. Dat vond de Commissie niet kunnen, en dus kreeg het bedrijf 5 jaar de tijd om gebruikers een vrije keuze te geven. Dat was kennelijk niet genoeg tijd, of juist te veel. In ieder geval was er een boete van 730 miljoen dollar voor nodig om Microsoft tot inkeer te bewegen.

Is de aanpak van de Commissie effectief?

De frequente onderzoeken van de Commissie naar anti-competitief gedrag van de grote tech bedrijven roept wel een vraag op. Namelijk, is de aanpak wel effectief? Uiteraard is elk plan beter dan geen plan. In de VS wordt de grote bedrijven geen strobreed in de weg gelegd, met enorme monopolies tot gevolg. Des te groter het bedrijf, des te efficiënter de arbeiders (en de klanten) geëxploiteerd kunnen worden. Welvaartsongelijkheid in de VS is dan ook enorm, en het wordt alleen maar erger.

Het opbreken van monopolies hebt natuurlijk alleen wanneer het substantiële veranderingen teweeg brengt. Soms lukt dat, maar vrij zelden als gevolg van de sloophamer van de Commissie. AVG is zo’n succesverhaal. Omdat de monopolisten noodgedwongen over de hele wereld actief zijn en het goedkoper is om een globale standaard toe te passen, heeft deze Europese wet wereldwijde gevolgen. De boetes van de Commissie lijken zelden echt substantieel wat te veranderen. Regelmatig worden ze genegeerd of gewoon in het budget opgenomen.

Ook is het maar de vraag of de grote monopolies echt onaantastbaar zijn voor reguliere marktwerking. Zo is Facebook van de troon gestoten door Tik Tok en blijft Bing een poging doen Google naar de kroon te steken. Het probleem is alleen wel dat dergelijke concurrenten eerder op zoek zijn de dominante positie van hun voorganger over te nemen dan enkel met ze te concurreren. De Commissie lijkt zich dus meer met de symptomen bezig te houden, dan met de oorzaak van het probleem.